AYLİN RANA AYDİN – Türkiye’de yaşanan nihayet zelzelelerin akabinde pek Fazla vatandaş, “Oturduğum yapı sarsıntıya ne kadar sağlam?” sorusunun karşılığını aramaya başladı. Risk tespitinde yapılan karot alma süreci vatandaşları huzursuz etse de bahsin uzmanları karot alma sürecinin bilimsel bir metot olduğunu ve binaya ziyan Eda ihtimalinin düşük olduğunu belirtiyor. Risk tespiti için fiyatlar daire başı olarak belirlenirken, daire başı bin 500 – 2 bin liradan başlıyor. Riskli yapı tespiti yaptırmak isteyen maliklerden biri tapu kaydı ve kimlikle Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan lisanslı kuruluşlara başvurabiliyor. Binanın riskli çıkması sonucunda tekrar inşa yahut güçlendirme üzere iki seçenek bulunuyor.
Fiyatlar arttı
Yapı kontrol Kuruluşları Birliği Derneği genel Lideri Tayfun Gücenmez, nihayet yaşanan sarsıntıların akabinde vatandaşların risk tespiti isteğinin arttığını belirtti. Riskli Bina tespiti yapılacak binalardan karot süreci almanın bilimsel bir metot olduğunu belirten Gücenmez, “Karot alma süreci zelzele yönetmeliğine nazaran taşıyıcı sisteme en az geldiği noktadan alınır. Karotun binaya ziyan Eda ihtimali Fazla düşüktür” dedi. Gücenmez, karotların Müsait şartlarda alındıktan sonra laboratuvara teste götürüldüklerini söylerken, sekiz kata kadar yalnızca yerden, yapı sekiz kattan fazlaysa her kattan karot alındığını belirtti. Fiyatların geçen yıla nazaran arttığını kaydeden Gücenmez, “Fiyatlar daire başına 1.500-2 bin lira seviyesinde. Riskli Bina tespitinin geçen yılki fiyatları yaklaşık 750 lira ile bin lira civarındaydı” diye konuştu.
Deprem Güçlendirme Derneği (DEGÜDER) Lideri Sinan Türkkan, sarsıntıya karşı güçlendirmeye statik, maliyet ve uygunluk tahlilleriyle karar verildiğini söyledi. Türkkan, “Zemin, beton, demir ölçüleri tespit edildikten sonra binanın tahlilleri yapılarak bir rapor çıkıyor. Bu raporda binanın güçlendirilebileceği ya da yıkımı yapılabileceği belirtiliyor” dedi. Güçlendirme projesinin, yapı zayıflığının kolonlarda mı yoksa genel sistemde mi kusur ya da eksikliği olduğu belirlenerek zelzele performansı anlaşıldıktan sonra hazırlandığını lisana getiren Türkkan, şöyle konuştu: “Binaya hiç girmeden dışarıdan güçlendirmek de mümkün. Güçlendirme yapılırken binanın boşaltılıp boşaltılmayacağına o teknolojilerde hangisinin kullanılacağına ön tetkik çalışması taraf veriyor.”
Maliyet avantajı
Güçlendirmenin yıkıp tekrar yapı yapmaktan daha kıymetli olduğu algısının da yanlış bir algı olduğunu kaydeden Türkkan, “Güçlendirme süreci yıkıp tekrar yapı yapmaktan üçte biri oranında daha ucuz oluyor. zelzele sonrasında ise güçlendirilen bir yapı zelzeleden sonra yıkılır üzere bir algı Mevcut bu türlü bir şey de Laf konusu değil. Binayı tekniğine Müsait yapmazsanız çöker” dedi.
‘Taşıyıcı ziyan görmez’
İzmir’de riskli Bina tespiti yapan bir firmanın temsilcisi Ferhat Yazan, “Betonarme binaların zelzeleye dayanıklılığının belirlenmesinde yürürlükteki yeni zelzele yönetmeliği kapsamında yapılan çalışmalar, katiyetle binaların var durumunu zayıflatacak adımlar sunmaz. Karot numuneleri, alındıkları taşıyıcı elemana dayanım bakımından ziyan vermezler. Karotlar için açılan boşluklar yüksek dirençli Özel harç gereciyle derhal doldurulur. Yönetmeliğe nazaran, bu tespitler bütün taşıyıcı elemanlarda değil, kâfi en az sayıda kolon ve perde elemanlardan alınarak yapılabilmektedir” tabirlerini kullandı. Yazan, vatandaşların tedirginliğini berbata kullanıp tespit için yüksek fiyat talep edenler olduğunu da vurguladı.
5 hususta risk tespiti
1- Riskli yapı tespiti yapılacak olan yapının maliklerin bir adedinin başvurusu sonrasında Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın lisanslandırdığı kuruluşlarca yapıda incelemeler yapılır.
2- yapı taşıyıcı sistem özellikleri, inceleme katında ve bütün bodrum katlarda alınacak rölöveler ile belirlenir.
3- Yönetmelik gereği Yekün kolon ve perde sayısına nazaran belirlenen adette karot (beton numunesi), tahribatlı ve tahribatsız donatı tespit süreçleri yapılır.
4- Alınan karot numuneleri akredite Bina gereçleri laboratuvarı tarafından uçları kesilip düzeltildikten sonra basınç dayanım testine tabi tutulur. Deneyden elde edilen beton numunelerin dayanımları her örnek için farklı başka beton örnek dayanım hesabı ile belirlenir.
5- Yapının projesi ve yerinde yapılan rölöve ile oluşturulan modellemesi sonrasında hesap tekniğine geçilir. Hesaplamada sınır kıymetlerinin aşılması durumunda Bina ‘riskli’ kabul edilir.
Tespit sonucunda ne yapılır?
Binanın riskli çıkması durumunda iki seçenek var: Yeniden inşa ya da güçlendirme. İlgili kurum binaya gelerek karot örneği alarak laboratuvarda inceledikten sonra raporu düzenleyip ilçe belediyesi ve tapu sicil müdürlüğüne raporu gönderiyor. yapı riskliyse yeniden inşa için kat maliklerinin 2 / 3’ü, güçlendirme için ise kat maliklerinin 4 / 5’i anlaşmak zorunda. Yine inşa için 15 gün mühlet veriliyor, 15’inci günden sonra ise katılmayanların hissesi Aleni artırma ile satılıyor. Sonrasında maliklerin bir müteahhitle anlaşıp inşa sürecini başlatması gerekiyor.
Yorum Yok