SEYHAN AKINCI- Varlığı sıkıntı, yokluğu yara paranın ortaya çıktığı birinci günden beri bütün ilgi biçimlerini dönüştürdüğü aşikâr. Sanat da bundan muaf değildi elbette. Leo Steinberg’in 1968’de “Bir 10 Yıl daha geçsin, kasalarda saklanan fotoğraf halinde senetlerimiz olacak” dediği yıllardayız… Pekala, bu iki benzemez Nakit ve sanatın ilgisi nasıl şekillendi? İzmir iktisat Kongresi’nin 100. yılında İzmir Kemeraltı’nda bulunan Ayzeradant Galeri’de açılan “İktisat Sanatı” standı bize Değerli ipuçları veriyor. 10 Mayıs’a kadar görülebilecek sergiyi küratörü Nihat Özdal ile konuştuk.
*Parayı husus Meydan sanat yapıtlarının geçmişi 1400’lere kadar uzanıyor… Nakit ve sanat münasebeti nasıl şekillendi?
MÖ 7. YY’da batı Ege’de hayatımıza giren paranın bir yüzünde daima görseller oldu. Hükümdarlar, kumandanlar, üzüm salkımları, buğday başakları, hayvan figürleri, mitolojik karakterler, gemiler üzere pek Fazla figür paralara resmedildi. Paranın fizikî varoluşu bir halde içinde aslında sanat barındırıyordu. Antik Yunan yapıtlarının yağmalanması üzerine oluşan birinci sanat piyasalarından bugüne, paranın sanatkarlar ile bağı ise daima tartışmalı. Sanatın sürdürülebilirliği ile ilgili bu tansiyonlu bağlantı kaçınılmaz.
*İzmir iktisat Kongresi’nin 100. yılında “İktisat Sanatı” standını hazırladınız. Çalışmalarına yer verdiğiniz isimlerden yapıtlara nasıl bir izleğiniz oldu?
İzmir iktisat Kongresi, yeni kurulan ülkenin ekonomik bağımsızlığı için bir dönüm noktasıydı. çok konuşulmaz ancak birinci oturumun dokuz hususu sanat alanındadır: “Sanat yeniliklerini nerede olursa olsun direkt doğruya alır ve her türlü münasebette Çok mutavassıt istemez.” Bu kongrenin 100. yılında Nakit ve sanat alakasına Baş yorduğunu bildiğim Neda İsmail Atar, Işık Aydın Üniversal ve Cemal Şamlı daha Evvel de farklı stantlarda yolumun kesiştiği sanatçılardandı. Atölyelerinde parayı da husus eden eserler ürettiklerini biliyordum. Thomas Geiger ile arkadaşım Süreyyya Cihan aracılığı ile bağlantı kurdum. Geiger, uzun soluklu çalışması “Milyoner olmak istiyorum” ile direkt bu standın izleğindeydi. Bir halde bir Saha okuma: Koleksiyoner olmak için Aka paralara gereksinim olmadığını birer dolarlık yapıtları ile gösteriyor. Stantta sanatkarların Nakit ile alakalı üretimleri dışında özgür yiğit Antik Koleksiyonu’ndan, İzmir iktisat Kongresi’nin yapıldığı birinci binadan Aram Hamparzum’un işletmesine ilişkin Fazla Kıymetli modüller da birinci defa sergileniyor.
*20. YY’ın sonlarına gerçek Nakit sanatıyla uğraşan sanatkarların sayısında Aka bir artış yaşanıyor… Bu yönelimi nasıl açıklarsınız?
Doğrudan Nakit ile bağlantılı çalışan nihayet yüzyılda Fazla Çok sanatçı var. Para, ülkelerin bayrakları, marşları üzere bir bağımsızlık sembolü. Roma’da yağmalar ile başlayan sanat koleksiyonculuğu, Paris’te galerilerle Öbür bir yola giriyor. Galerilerin sanatkarların paraya bulaşmadan işlerine konsantre olmasında rolü büyük. Her bireyin borçlanarak doğduğu bu finansal çağda, Nakit ile alakalar üzerine düşünmek, üretmek, Saha okumak bir zorunluluk…
Tarihsel bir performans
*En Aka münakaşa hususlarından biri de paranın gücü temsil etmesi ve sanatın kimi gücün paravanı olarak kullanılması… Bu sanatı cürüm ortağı yapar mı?
Büyük koleksiyonlar, müzayedeler, holdinglerin, bankaların sanat alanında varlığı paranın gücü ile oluştu. Leo Steinberg’in 1968 tarihli MoMA konferansında “Bir 10 Yıl daha geçsin, kasalarda saklanan fotoğraf halinde senetlerimiz olacak” dediği yıllardayız… Burhan Doğançay “Mavi Senfoni”yi üretirken 2.2 milyon dolara satılsın diye çabalamadı, sanatın bunda bir cürmü yok. İlla bir kabahat iştirakinden bahsetmek gerekirse Cesare Pietroiusti ve Paul Griffiths’in alternatif müzayedelerindeki en yüksek teklifi veren bireyden aldıkları banknotları yedikten sonra dışkıladıkları ve dışkılardan alınıp temizlenen banknotun estetik bir değer kazandığı varsayımı ile yatırımcısına tekrar verilmesi, tarihi bir performans olarak bahse Misli bir tenkit getiriyor.
Yorum Yok