Efnan Atmaca- Chimamanda Ngozi Adichie yazdığı kitaplardaki feminist ton ve telaffuzlarıyla hem bayan olmaya hem de ırkçılığa ezber bozan bir nazar açısı getiriyor. Klişeleri yıkıyor, samimiyetsiz hali yerle bir ediyor ve ‘gerçeği’ en Kolay biçimiyle gözler önüne seriyor. Olumlu ayrımcılığı ‘iyi’ ve ‘doğru’ insan olduklarını kanıtlamak ismine bir kalkan üzere kullananların gardını düşürüyor. Yalnızca muharrir olarak üretken değil, tıpkı vakitte hiç durmayan bir aktivist. İnandığı bir davası Mevcut ve bu uğurda sahip olduğu bütün yetkinlikleriyle çabaya devam ediyor. nihayet yılların en değerli seslerinden biri Adichie. Nijerya’da doğan, üniversiteyi ABD’de okuyan Adichie’nin Doğan Kitap tarafından tekrar yayımlanan kitabı “Amerikana” -ki bu sıfat Amerikanlaşmış Afrikalılara deniyor- birebir tonda. Müellif, uğraşının Bina taşlarından biri olan “Amerikana”yı kendi hayat kıssasıyla benzerlikler gösteren Ifemelu üzerinden kurguluyor.
Maskeler düşüyor
İç savaşın karar sürdüğü Nijerya’da yaşayan Ifemelu toplumun bütün dayatmalarına karşı durarak kendine Özgür olabileceği bir hayat yaratmaya çalışan bir genç kız. Bayanın bahtını bonkör bir erkeğin insafına bağlı kalarak yazmaması gerektiğine inanıyor. çok sevdiği hekim halası Nijerya devlet lideri generalin metresi olduğunda Hayal kırıklığına uğruyor. Ailesi bütün olanaksızlıklarına Karşın Ifemelu’yu destekliyor ve onun okuması için ellerinden geleni yapıyorlar. Bir de gençlik aşkı var: Obinze! Annesi üniversitede Muallim Obinze’nin. Birlikte aşkı keşfetmeye çalışırken birebir vakitte ortak bir hayat hayali de kuruyorlar ama ABD’de. Nijerya’da hayat hiç kolay değil. Ekonomik çaresizlik, siyasi düzensizlik, liyakatsiz Yönetim ile özgürlüğü kısıtlayan gelenekler gençlerin hayallerinin önündeki en Aka pürüzler. Ülkedeki üniversite grevleri hiç bitmiyor. Ifemelu da devayı general ölünce ABD’ye kaçan halasının yanına, ‘fırsatlar ülkesi’ne gitmekte buluyor. Doğal burs alarak. Obinze ise bir müddet sonra ona katılmak üzere Nijerya’da kalıyor. ABD’ye gittiğinde ‘Siyah’ olduğunu ayrım ediyor Ifemelu. Irkçılıkla da böylece tanışmış oluyor. Çalışmak, Mevcut olmak, bir hayat kurmak için Fazla Uğraş harcaması gerekiyor ABD’de lakin en Fazla da oradaki toplumsal gerçekliği anlamak güç geliyor ona. ‘Amerikalı Olmayan Siyahlar İçin Amerika’yı Anlamak’ üzerine bir blog yazıyor. Amerikalı Siyahlar ile Beyazların başta Afrikalı Siyahlar olmak üzere göçmenlere bakışını, davranışını irdeliyor bu blogda. Yalnızca o da değil; bayanlara, ilgilere, sınıfsal ayrımlara dair görüşlerini kaleme alıyor. En Fazla samimiyetsizliği irdeliyor. Kitapta yer Meydan bu blog yazıları Baş açıyor. Zira maskeleri düşürüyor Ifemelu. Ötekine bakıştaki sakatlığın ironik bir eleştirisi yazdıkları.
Yerelden evrensele
Sonra Nijerya’ya dönmeye karar veriyor. Bir arada istikbal inşa etmeyi Hayal ettiği gençlik aşkı Obinze’ye duyduğu Hasret ağır basıyor bu dönüş kararında. Ülkesine döndüğünde yaşadıklarını da farklı bir blogda anlatmaya başlıyor. Bu Sefer madalyonun öteki yüzünü gösteriyor. Ülkesindeki çarpıklığın yanı Dizi dışarıdan Nijerya’ya bakmak Mevcut bu makalelerde. En Fazla bayanlar nasibini alıyor onun tenkitlerinden. Mahallî bir öykünün evrensele nasıl ulaştığının ispatı “Amerikana”. Zira her ne kadar dünyada olup biteni Siyahlar üzerinden okusa da bütün ötekilerin izini sürüyor Adichie. Onun tenkitlerini dünyanın her yerinde ‘öteki’ olanlarla bağdaştırabiliyorsunuz. Hele de yaşanan göçlerle, yerinden yurdundan olan mültecilerle dünyanın bütün istikrarı altüst olmuş ve yeni bir düzey kurulmaya çalışılırken. Münasebetiyle Irak bir coğrafyanın değil, tam da bugünün öyküsü “Amerikana”. Düzgün ve yanlışsız olmak ismine dayatılan bütün samimiyetsizce yargıların bir eleştirisi. “Türkiye de hissesini alır mı?” diye sorarsanız, yanıtım mutlaka “Evet” olur. Değişmek ve değiştirmek için yaygın söyleme değil, süregelen duruma bakmak gerekiyor. Yazdıklarınızla söylediklerinizle değil yaptıklarınızla Mevcut olmanız gerektiğini anlatan bir öykü Ifemelu’nunki. bütün makyajlı hayatların simlerini, pullarını, boyalarını kazıyor Adichie bu kitapla. güç olan sadeliği yakalamaktır mesajını taşıyor kitap ve o sadeliğin süslü, ‘çokbilmiş’ cümlelerde değil özde olduğunun altını çiziyor. Adichie, “Amerikana”yla herkesi özüne Davet ediyor; savaşmaya, tertibini bozmaya yürek etmeye, sahip olduklarından vazgeçmeye çağırıyor. Özgür, vicdanlı ve yürekli olmanın tanımını tekrar yapıyor.
Yorum Yok