Dünyada yaklaşık 9 milyon diyabet hastası var. Tip ve Tip 2 olarak iki tipi bulunan diyabet hastalığında çoklukla Tip 2 diyabet 50’li yaşlardan sonra görülüp hayat stili, beslenme ve sporla kısmen önlenebilse de erken yaşlarda ortaya çıkan, Özellikle de çocukların ve gençlerin hayatını zorlaştıran Tip 1 diyabet için bu türlü bir durum şimdi Laf konusu değil. Ancak nihayet çalışmalar hastalığa yakalanma müddetini geciktirebilmenin Muhtemel olduğunu ortaya koydu. O denli ki 17 Kasım’da ABD’de Tip 1 diyabeti olan 8 ıslak ve üstü yetişkinlerde ve pediyatrik hastalarda, hastalığın ortaya çıkışını geciktirmek için teplizumab isimli ilacı onaylandı. Hastalığı geciktirecek bir immunoterapi ilacı olan teplizumab, diyabet ile ilgili çalışma yapan uzmanlar tarafından hayli heyecan verici olarak yorumlandı. Şu anne kadar bu hastalığa yönelik yapılan çalışmalara farklı bir Ebat kazandıran ilaçla ilgili Hacettepe Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları ilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Okan Bülent Yıldız Kıymetli açıklamalarda bulundu.
‘KATEDİLEMEYEN BİR YOLU KATETTİ’
ABD’deki Yale Üniversitesi’nde 76 şahıs üzerinde yürütülen ilacın araştırması itibarlı bir tıp mecmuası olan New England Journal Of Medicine’de 2019’da yayınladı. 2019’dan itibaren çalışmaları sürdürülen ilaç, 17 Kasım 2022’de ABD Besin ve İlaç Yönetimi FDA tarafından onaylandı. FDA’in onaylamasıyla Bir arada çalışmanın gündem olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Bülent Okan Yıldız, böyle bir seçeneğin öngörülemediği Tip 1 diyabet için yapılan bu çalışmanın şimdiye kadar katedilemeyen bir yolu katettiğine dikkat çekti. Çalışmaya katılan 76 kişinin ailelerinde Tip 1 diyabet hastalığına sahip bireyler olduğunu Anlatım eden Yıldız, genetik yatkınlığın hastalığa yakalanma riskini artırdığını söyledi.
Tip 1 diyabete yol açan sebebin pankreasta insülin üreten beta hücrelerinin hasar görerek insülin salgılayamaması olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Yıldız, “Beta hücreleri insülin üretemediği için kanda şeker yükselmeye başlıyor ve buna bağlı hastalık komplikasyonları görüyoruz” dedi. “Tip 1 diyabet engellenebilir mi?” konusunun yaklaşık 40 yıldır tıp gündeminde olduğunu söyleyen Bülent Okan Yıldız, Tip 1 diyabetin, bağışıklık hücrelerinin bedeni muhafazaya çalışırken kendi hücrelerinden kimilerini da tahrip etmesiyle ortaya çıktığını Anlatım etti. Yıldız, teplizumab ilacının, bağışıklık hücrelerinin pankreastaki insülin salgılayan beta hücrelerini tahrip etmesini engellemek için kullanıldığını belirtti.
YARATTIĞI TAHRİBAT ENGELLENEBİLİR Mİ?
İmmünoterapi ilacı semptomları yerine şeker hastalığına yol açan sorunu tedavi etmeye odaklanıyor. Böylelikle bağışıklık sistemi pankreas hücrelerine saldırmayı bırakıyor. Genetik risk barındıran birçok şahıs kısa bir mühlet sonra Tip 1 diyabetin birinci evresine geçiş yapıyor. Hastalığın birinci ve ikinci evresinde kanda kimi ölçümler yapılarak, bağışıklık sistemi pankreastaki beta hücrelerini tahrip ederken bedenin antikorlar ürettiği gözlemlenebiliyor. Hastalığın ikinci evresinde antikorların hücrelerin bir kısmını tahrip ettiği fakat şeker hastalığı düzeyine gelmediği anlaşılabiliyor. Yapılan araştırmada Tip 1 diyabette bu iki evreye ilişkin kümelerin yer aldığına dikkat çeken Prof. Dr. Yıldız, çalışmanın, “Acaba bağışıklık sistemi bozulurken şeker ortaya çıkmadan Evvel hücrelerin yarattığı tahribatı engelleyebilir miyiz?” sorusu üzerine şekillendiğini söyledi.
İlacın 14 gün içinde her gün enjeksiyon yapılarak damardan alındığını söyleyen Yıldız, uygulama sürecini şöyle aktardı:
“2 hafta boyunca 76 bireye bu ilaç, bir kümeye da plasebo dediğimiz etkisiz ilaçlar veriliyor. Aslında Fazla Ufak bir alanda yapılan bir çalışma zira Tip 1 diyabet riski taşıyan 76 şahsa uygulanıyor. Bu ilaç verildiği Vakit diyabetin ortaya çıkması ilaç verilen kümede 50 aya kadar uzarken, plasebo verilen kümede bu müddet 25 ayda kalıyor. İlacın yaptığı şey sizi 2 yıldan daha Çok bir müddet içinde şeker hastalığına yani evre 3’e yükselten periyoda gelmesini ötelemek yani geciktirmek. Hasebiyle bu Fazla Kıymetli bir düzenek.”
‘ÇOCUKLAR VE GENÇLER İÇİN çok ÖNEMLİ’
İlacın onaylanmasının Özellikle çocuklar için Fazla Kıymetli bir gelişme olduğunu söyleyen Yıldız, şeker hastası olacağı Kesin görünen bir bireyde 2 yıldan uzun bir mühlet hastalığının ötelendiğini, bu durumun da Ömür kalitesi üzerinde Fazla Değerli bir avantaj olduğunu ekledi. Pankreasta insülin üreten 2,5-3 gramlık bir hücrenin korunması başarılabilirse Tip 1 diyabetin nitekim ortadan kaldırılabileceğine değinen Prof. Dr. Bülent Okan Yıldız, birçok ilaç denendiğini lakin şu anne kadar hiçbir muvaffakiyet elde edilmese de bu çalışmanın muvaffakiyete ulaştığına dikkat çekti.
Her yeni gelişmede olduğu üzere bu ilacın da dezavantajları olduğuna değinen Yıldız, “Firmanın ABD’de açıkladığı bir günlük ilacın kullanımı 13 bin 850 dolara (yaklaşık 300 bin lira) tekabül ediyor. 14 günlük tedavisi ise 193 bin 900 dolar (yaklaşık 300 bin lira)” tabirlerini kullandı. Yıldız, ilacın diyabeti önleyebileciğiyle ilgili yapılan yorumlara şöyle açıklık getirdi:
“Araştırma Yekün 76 şahıs üzerinde yapılan yalnızca 2 haftalık bir tedavi sürecini kapsıyor. Tedavinin uzun Devre mümkün bir istenmeyen tesiri Mevcut mı bilmiyoruz. Bu çalışmaya katılan herkeste diyabetin ortaya çıkışı 2 Yıl gecikmiyor. Bu sırf bir kısmında geçerli oluyor. Hastalığın 2 Yıl ötelenmesi, bir gencin ya da çocuğun bu mühlet içinde kullanacağı insülinin, pompa tedavisinin ya da çoklu enjeksiyon tedavisinin, şeker ölçüm takiplerinin de ertelenmesi demek. Bu durum da ailelerin hayatında dramatik bir ayrım yaratır mı, evet yaratır. Bu Fazla Değerli bir bilgi fakat bizim bu datalara dayanarak ‘Diyabette çığır açtık, bunu ortadan kaldırıyoruz’ diyebileceğimiz bir durum şimdi yok. Daha ötesinde bir fayda sağlar mı ya da uzun Devre içinde Öbür bir tesiri olur mu bunu söylemek için biraz erken.”
Yorum Yok