Evrim Altuğ – İstanbul Taksim Atatürk Kültür Merkezi’nde (AKM) yer Meydan T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı imzalı “Veysel Sarfiyat İsmi Kalır” isimli anma standı kapılarını 23 Nisan’a dek Aleni tuttu. İçeriğindeki kültürel, belgesel derinlikle ismiyle tam olarak örtüşen Faaliyet Sivas’ın Şarkışla ilçesi Sivrialan köyünde doğan Âşık Veysel’in (1894-1973) vefatının 50’nci yılında 2023’ün UNESCO kararı ile “Aşık Veysel Yılı” olarak kutlanmasıyla, kapsamını daha bir küreselleştirdi. Küratörlüğünü Erkan Doğanay’ın yaptığı stant, Veysel’in kızı Menekşe’den torunu Nazender Süzer Gökçe ile Gürsel Gökçe’nin koleksiyonuyla da öne çıktı.
Serginin düzenlendiği AKM Sanat Galerisi’ne çıkan avluda ozanın yanık, buruk sesi ve Beyaz heykeliyle izleyiciye sürpriz yaptığı aktiflik, İç yerde ağır basan Kırmızı ile ozanın küçükken geçirdiği hastalık tesirinde yitirdiği görme duyusundan Çabucak Evvel anımsadığı ‘kırmızı’ rengine selam durdu.
Âşık Veysel’in Türkiye ve dünya kültürüne hangi çeşitlilikle mal olduğunun beyanı denebilecek yoğunluktaki stantta Fikret Otyam, Uzaklık Güler, İsa Çelik ile şair Sağdıç üzere ehil isimlerin gözünden, ozanın siyah-beyaz ve renkli portreleri Aka dikkat çekti.
Bu belge-sergide, Veysel’den aldığı ilhamla sanat hayatı şekillenmiş ressamlar Bedri Rahmi Eyüboğlu, eşi Eren Eyüboğlu ve Orhan Peker’in yapıtları ile Anadolu Pop ve Çağdaş caz öncülerinden Esin Afşar, Fikret Kızılok, Selda Bağcan, Gülden Karaböcek, Hümeyra üzere isimlerin yorum 45’likleri, kasetleri bir ortaya geldi. Folklor araştırmacısı Fransız aydın Alain Gheerbrant’ın Veysel’le 1950’lerde LP kayıtlarına uzanan emsalsiz ilgisinin delilleri dikkat çekti.
Sergide Yusuf Toprak Arşivi’nden Âşık Veysel’in Çehre maskı (sol başta), Ünlü ozanın bestelerinin seslendirildiği kasetler ve ozanın Alper Çınar imzalı dev heykeli (sağda) üzere eserler bulunuyor.
‘Karanlık Dünya’ belgeseli
Etkinlik, 1947’den beri yayımlanan, yazma işleri müdürlüğünü Metin Altıok’un yaptığı arkadaş isimli yayında yer Meydan Ahmet Kutsi Tecer, Yaşar Kemal ile Yeniden Bedri Rahmi üzere aydınların, ozanın Nisan 1973’teki vefatı üzerine yazılı ve görsel iltifatlarıyla zenginleşti. Projede, ustaya, mirasına yoldaşlık etmiş Şair dostu umut Yaşar Oğuzcan’ın Yeniden birebir tarihte derlediği, ismine Özel imza kaşesi ve parmak izi ile başka yerde duran Veysel’in bütün şiirlerini içeren “Dostlar Beni Hatırlasın” kitabının yepyenisi, görme engelliler için Bakanlık Telif Haklar genel Müdürlüğü katkısıyla projelendirilen “Basında Âşık Veysel” isimli dört dev ciltli, Braille alfabeli belgesel kitaplar da unutulmadı.
Doğanay, stantta ayrıca empatinin hudutlarını Veysel’in kültür mirasını tam manasıyla kucaklayan bir insancıllıkla zorlamış üzereydi. Stanttaki “Uzun İnce Bir Yoldayım” geçidi, ziyaretçileri ‘karanlık bir tünel’de Mevcut olmaya, Veysel ve dünyasını gönül gözüyle refakat eden kendi sesi ile teneffüs etmeye olabilecek en dokunaklı hâliyle Davet etti.
İMOGA, Süleyman Saim Tekcan, Rahmi Eyüboğlu, Ara Güler Müzesi, Anadolu Ajansı, Mustafa Yaman ile çello sanatkarı Frederic De Wulf’un katkılarıyla hazırlanan standın izleyiciyle paylaştığı bir öteki sürpriz ise direktör Metin Erksan’ın imzasını taşıyordu. Aktiflikte senaryosu Bedri Rahmi Eyüboğlu’na ilişkin, Erksan’ın mesleğinde birinci direktörlük deneyimi olan Veysel’in de yer aldığı 35 mm.’ilk 1952 tarihli renkli belgesel sinema “Karanlık Dünya” da izlendi.
SergiKur’un katkılarıyla izlenen “Veysel Masraf İsmi Kalır” standının vadettiği bir öbür dramatik paylaşım ustanın 21 Mart 1973’te vefatı üzerine bölgede fotoğraf öğretmenliği görevini sürdüren Selahattin Aydemir, Özdemir Baran, Yusuf Toprak ve Türkçe öğretmeni Kutlu Özen’in tarihe kazandırdıkları Çehre maskı oldu. Mask, Yusuf Toprak Arşivi müsaadesiyle yıllar sonra tekrar gündeme geldi.
Fikret Otyam imzalı Âşık Veysel portresi.
Müzeye bağışlanacak
Bu şartlar altında, hususa gösterdiği çoksesli ve Fazla disiplinli yaklaşım hakkında kutlama edip, görüşlerine başvurduğumuz küratör Erkan Doğanay, Milliyet’e şu muştuyu verdi: “Sergi, 12 Mayıs’ta İzmir Fotoğraf ve Heykel Müzesi Salonu’nda, akabinde Ankara Fotoğraf ve Heykel Müzesi Salonu’nda görülebilecek. Âşık Veysel’in torununun koleksiyonundan alınan fotoğraflar, stant yaz aylarında Sivas’a taşınabilirse, ozanın 1894’te doğduğu, beş-altı Yıl Evvel yenilenmiş Âşık Veysel Müzesi’nde kalıcı hâle getirilmesi planlanıyor. Ozanın torunu Nazender Süzer Gökçe, her fotoğraf sanatkarının Yaş imzasını taşıyan ve kendisine Armağan edilen bu yapıtları Sivas’ın Şarkışla ilçesi Sivrialan Köyü’ndeki müzeye Bağışlamak istiyor.”
Sergi, yerde ağır basan Kırmızı ile ozanın görme duyusunu yitirmeden Evvel anımsadığı ‘kırmızı’ rengine selam duruyor.
Yorum Yok