Gelişmiş Güçlü ülkeler ile az gelişmiş Fakir ülkeler ortasında 30 yıldır kıyasıya bir iklim tartışması sürüp gidiyor. İklim değişikliğinden, Özellikle deniz düzeyindeki yükselmeden ve tiplerin azalmasından en Çok ziyan gören Ufak ada devletleri ile ortalarında Hindistan üzere dev ülkelerin de bulunduğu Küme ziyan ve ziyanlarının gelişmiş zenginler tarafından telafi edilmesini istiyorlar.
Başta bu talep anlamsız gelse de hususun ayrıntısına inildiğinde talebin son derece haklı olduğu görülüyor. Bir tarafta yüzlerce Yıl fosil yakıt tüketerek büyüyen ve zenginleşen lakin bu üretim yapısı ile atmosferi de kirleten gelişmiş ekonomiler ve diğer tarafta ise global ısınmaya neden olacak hiçbir şey yapmayan lakin ekonomileri de gelişemeyen Fakir ülkeler var.
Felaketler artıyor
BM genel Sekreteri Antonio Guterres’in dediği üzere, “Varlıklı ülkelerin ahlaki bir sorumluluğu bulunuyor. Unutmayalım ki; bu Cin iklim zararlarına yol açan emisyonların yüzde 80’ini G20 ülkelerinden kaynaklanıyor…”
Guterres sorunu tanımlayıp tahlil için adresi de gösteriyor. İklim değişikliğinin yoksul ülkeler üzerindeki yıkıcı tesirinin örnekleri her geçen Yıl daha da artıyor. Bunun en nihayet örneklerinden biri Pakistan’ın bu Yıl yaşadığı sel felaketiydi.
Aşırı sıcak hava dalgasından sonra gelen Birden ve ağır yağışlar felakete yol açtı. Yaşanan trajedi büsbütün iklim değişikliğinin sonucuydu. Felakette 1700’den Çok insan hayatını kaybetti, yüzbinlerce şahıs evsiz kaldı. Can kayıplarının yanı Dizi Pakistan’da 30 milyar dolar dolayında bir maddi kayıp meydana geldi. Bu felakette kurban Fakir Pakistan; fail ise bu iklim hareketine yol açan seragazlarını atmosfere salan Güçlü ülkelerdi.
Bu tip felaketler ve ziyanlar önümüzdeki yıllarda artarak devam edecek. Bir araştırmaya nazaran gelişmekte olan ülkeler iklim nedeniyle 2030 yılına kadar yılda 580 milyar dolar civarında ziyana uğrayacak. Bu ziyan 2050’ye kadar ise yıllık 1 trilyon dolara ulaşabilir. Muazzam bir maliyet bu. Gelişmiş ülkelerin dayanağı olmadan fakirlerin bu işin içinden çıkmaları Mümkün değil.
Gelişmiş ülkeler ise fon oluşturulması fikrine soğuk bakıyorlar. Geçen Yıl Glasgow’daki COP26’da kayıp ve ziyanların için bir finansal imkân yaratılması önerisi zenginler tarafından reddedilmişti. Halbuki Paris’te 2015 yılındaki toplantıda karar alınmıştı. Kelamda, gelişmiş ülkeler yoksul ülkelerin iklim konusundaki eforlarının ve ziyanlarının finansmanı için her Yıl 100 milyar dolar vereceklerdi. Her Yıl 100 milyar dolar verilmesi bir yana 2015’i izleyen beş Yıl boyunca verilen paranın toplamı bile 100 milyarı bulmadı.
Bu fondan Öbür gelişmiş ülkelerin 2025’e kadar iklim yardımı için yeni bir sayı daha belirlemeleri gerekiyordu.
O da olmadı…
Mısır’daki iklim doruğunda aktivistler gelişmiş ülkeleri harekete geçmeye çağırıyor.
Mısır’da finansman tartışması olacak
Konu Derhal derhal bütün COP toplantılarında gündeme geldi. Bu toplantılarda birçok karar alındı; taahhütler de verildi. Guterres’in konuşmasından kastettiği de evvelki toplantılarda, Özellikle Paris ve Glasgow’da alınan kararların uygulanması ve verilen taahhütlerin yerine getirilmesiydi. Lakin bu bahiste şu anne kadar tatminkar bir gelişme yok.
Oysa Glasgow’da ülkelerden taahhütlerini tekrar gözden geçirerek güçlendirmeleri istenmişti, lakin bunu yapan ülke sayısı 40’ı bile bulmadı. İklim değişikliği ile uğraşta verilen gayeler, artan farkındalık Kıymetli fakat Sorun gelip finansman noktasında kilitleniyor.
Mısır’da hala devam eden ve bu hafta önderler tepesine mesken sahipliği yapacak COP27 iklim doruğunun Cevap bulması gereken anne sorulardan biri de bu finansman konusu olacak. Bugüne kadar bulunamayan tahlilin Mısır’da bulunacağı konusunda optimist olmamakla Birlikte yine de tartışmaları ilgiyle izleyeceğiz.
‘Kayıp ve zarar’ fonlaması
Cevap aranan soru, Fakir ülkelerin iklim değişikliği ile uğraş uğraşlarının nasıl finanse edileceği… Ülkelerin iklim değişikliğinin Olumsuz tesirlerine Ahenk göstermeleri için yapılacak yatırımların finanse edilmesi bir başlık.
Fırtına ve kasırgalara karşı erken İkaz sistemlerinin oluşturulması ya da sellere karşı bariyerlerin inşa edilmesi üzere yatırımlar gerekiyor. Öte yandan Fakir ülkelerin karbon salınımlarının azaltılması için gereken yatırımlar ise başka bir finansman gerektiriyor. Bu ülkelerin olağan şartlarda hem iklim değişikliğinin yaratacağı tesirlerle baş etmeleri hem de karbon salımının azaltılması hedefiyle gereken yatırımların yapılabilmeleri için finansman bulmaları esasen zordu. nihayet global nema artırımlarından sonra finansman bulmaları daha da zorlaştı.
Bu noktada gelişmiş ülkelerin ellerini ceplerine atmalarından Öbür yol yok. İklim müzakerelerinde “kayıp ve zarar” fonlaması masada münakaşa konusu olmaya devam edecek. Fakir ülkeler, gelişmiş varlıklı ülkelerin yüzyıllardır atmosfere yaydıkları sera gazları nedeniyle gelişmekte uğradıkları kayıp ve ziyanların tazmini için memleketler arası bir fon oluşturulması konusunun Mısır’da sonuca bağlanmasını istiyorlar. Gelişmiş zenginler ise bu Öğrenci şu anne kadar kayıtsız kaldılar; ya da AB’nin yaptığı üzere fon oluşturulmasına karşı çıktılar. Bakalım Mısır’da ne olacak…
Yorum Yok