SEYHAN AKINCI- Yıl 1927 Muhsin Ertuğrul tiyatro adabı üzerine iki sayfalık bir broşür kaleme alır. “Tiyatro cümbüş yeri değil, büyüklerin mektebidir” müellif birinci unsurda. Ortadan yıllar geçti Kumbaracı50 resmi Twitter hesabından ayakkabılarını çıkarıp, tripoduna telefon yerleştirerek oyunu kaydeden bir izleyiciden bahsetti. Görünen o ki oyun izleme hâllerimiz üzerine tekrar bir İkaz broşürüne gereksinimimiz var. Üstelik geçtiğimiz yaz İstanbul’da konser veren İngiliz müzik kümesi Plocebo da konser öncesi bir bildiri yayınlamış cep telefonlarının performanslarını etkilediğini ve diğer seyircilere de saygısızlık olduğunu biraz Misli bir lisanla Anlatım etmişti. Biz de sahneden ve müzik dünyasından isimlere bu durumdan nasıl etkilendiklerini sorduk.
Nezaket Erden: “Kendi tecrübelerine yaptığı saygısızlık”
Oyuncu olarak da seyirci olarak da bulunduğum tiyatro, sinema salonlarında bir müddettir insanların telefonlarından kopamadığını gözlemliyorum. Oyun ya da sinema sırasında fotoğraf, görüntü çekmek de Fazla yaygın. Bu periyotta Alışılmış ki bütün alışkanlıklarımız değişti bu alışkanlıklar seyir tecrübelerimizi de etkiliyor. Seyirci olarak bulunduğum alanlarda öbür seyircilere karşı da Mesul hissediyorum kendimi ve başkalarını rahatsız etmemek için elimden geleni yapıyorum. İnsanların fotoğraf, görüntü çekme isteğinin nereden geldiğini anlıyorum. Aslında oyun sonrası oyun fotoğraflarını rahatça bulabilirler. Tahminen bunlar üzerine daha Fazla konuşmalıyız. Birbirimize parmak sallamadan. Oyuncuya saygısızlık, tiyatrodan çıkılmaz, şu yapılmaz, bu yapılmaz üzere dayatmaları da Fazla gerçek bulmuyorum. O alanda birlikteyiz. Hepimiz birbirimize kendimizi açmak için geliyoruz. Biri oyundan çıkarsa bunun bir sürü sebebi olabileceğini öğrendim yıllar içinde. İnsanız hepimiz. Her şey olabilir. ancak birbirimize bir, bir buçuk saat ayırmaya istekli olduğumuz bir alanda daha Fazla orada olabilsek hepimiz için daha keyifli bir tecrübe olabilir. Ve bir başkasının tecrübesini bozacak şeyler yapmak bu manada seyircilerin oyunculara değil de daha Fazla birbirlerine ve kendi tecrübelerine yaptığı saygısızlık üzere geliyor bana.
Cem Davran: “Sosyal medyaya heba oluyor onca emek”
Yeni dünya nizamında, insanlığın kadim sanatı tiyatro, yolunu bulmaya çalışıyor esasen ülkemizde. Seyirci hali, karakteri de bu karmaşanın bir modülü. Elbette nihayet yeni uzvumuz hâline gelen akıllı telefonlardan biz de rahatsızız ancak oyunların bir kesimi olan selam mizansenlerinde, elde telefon selfie çeken, görüntü çeken meslektaşlara ne demeli. Ustalar, hocalar bu türlü mi öğretti? Selam da oyunun en Kıymetli modüllerinden biridir demedi mi? Biz oyun öncesi ve ortasında Daimi anons yapıyoruz Tekrar de önleyemiyoruz… çok abartan olursa uyarıyoruz hatta imaj sildirdiğimiz bile oldu. Aygıtı sessize almak konusunda ilerleme Mevcut lakin kayıt yapma işi gitgide yayılıyor. Toplumsal medya etkileşimi için gereç teminine kurban oluyor onca emek. Telif hakkı insan hakkı üzere kavramlara da Irak herkes nasıl olsa. Oyun konsantrasyonu, diğer seyirciye hürmet vb. Uzun olduğu kadar kısa da bir mevzu bu esasen. Neremiz hakikat ki???
Onur Özaydın: “Kalplerini sessize alıp telefonları faal ediyorlar”
Oyunda görüntü çeken seyirci sayısının nihayet vakitlerde daha da artmasının sebebini, seyircinin salt olarak “Bak, ben falancanın oyununa gittim” deme isteğiyle açıklamak kâfi gelmiyor bana. Yaşadığı o ânın kayıtlara geçmesinin yalnızca görüntü ya da fotoğraf ile Mümkün olabileceğini düşünüyorlar. Zira onlara hissetmek yetmiyor. Bir his, lakin kayıtlara geçerse yaşanmış sayılıyor. Kalplerini sessize alıp telefonlarını faal hâle getiriyorlar. Tam zıddını yapanlara sevgilerimle. Âlâ ki varlar.
Özge Korkmaz: “Sadece seyirci değil izlediğiniz şeyin parçasısınız”
Bu noktada Problem seyircinin izlediği bir oyun sırasında kendisinin de etkin bir rolü olduğunu Vakit vakit unutması ya da bu durumun şuurunda olmaması. mesela ben geçen dönemden beri tıpkı oyunu oynuyorum kaçıncı oyun oldu hatırlamıyorum bile lakin inanın her oyun bir evvelkinden farklı oluyor. Her seferinde. Esasen tiyatronun en tek özelliği bu. Gelen her seyirciyle, o salonun kapısından içeri giren her bir kişinin gücüyle her seferinde tekrar sonra yine kuruluyor oyun. Ben buradan bunu hatırlatmak isterim seyircilerimize. Siz yalnızca “seyirci” değilsiniz, sahnede izlediğiniz o şeyin bir parçasısınız birebir vakitte. Karşılıklı bir alışveriş bu. Seyirciden oyuncuya, sahnedeki oyuncudan seyirciye akan… Biz bizeyiz o salonda, bir kıssa paylaşıyoruz, ortamıza diğerlerini sokmayalım bence.
Serdar Saatman: “Tiyatro bir kültür – görgü meselesi”
Aylarca uğraşıp hazırladığımız oyunun kimi Biricik bir anı için günlerce prova yapıyoruz. Oyuncular yalnızca o anı yanlışsız halde oynamak için günlerini veriyor. O Lahza kimi oyunun her şeyini anlatabiliyor. İşte tam da sahnenin o anında seyirci telefonunu açıp Öbür şeylerle ilgilenince koca bir grubun emeğini kaçırmış oluyor. Ayrıyeten anlamıyorum neden insan kendine ayırdığı o müddette zati her yerde yaptığı bir şeyi yapar ki? Oyunu sevmemiş olabilir. lakin tiyatro bir kültür- görgü problemidir. Telefonu açmak yerine hoş bir şeyler düşünebilir.
Yeter ki telefonlar sahneye atılmasın!
Bülent Ortaçgil: “Telefonlar gençlerin beğenme ölçütü”
İcracının dikkatini dağıtıp icrayı etkileyen her şey bence yanlış. Hele mutlak konsantrasyon isteyen Ufak yerlerdeki sanat olaylarında daha da makûs. Konser salonları dışındaki Aka bar, Aleni hava yerlerinde ben o kadar etkilenmiyorum. Hatta telefonlar çıkınca gülmem geliyor zira gençlerin beğenme ölçüleri bu.
İkilem: “Herkes Cazibe yapmakta özgür”
Konserlerde birçok farklı davranış biçimiyle karşılaşabiliyoruz, telefon ile Cazibe arşive kaydetmek ya da toplumsal medyaya koymak için izleyenlerin başvurduğu bir yol sanırım. Bizim için bir rahatsızlık Laf konusu değil asla, herkes Cazibe yapmakta özgür, Kafi ki Cazibe yaptıkları telefonlar sahneye atılmasın!
Kerem Görsev: “İsteyenin istediği üzere Cazibe yapmasına müsaade verilmeli”
Tabii ki Yurt dışından gelen sanatkarlara Aka bir hasret, sevgi ve hasret var. çok sevdiğiniz sanatkarları pek sık görme imkânınız olmuyor ve konser sırasında telefon ile Cazibe yapılıyor. Bence bu Fazla olağan. İsteyenin istediği üzere Cazibe yapmasına müsaade verilmeli. Lakin performans yapan sanatçıyı Fazla Çok bunaltmadan, dikkatini dağıtmadan yapmak lazım. Yanınızda konser izleyen insanları da düşünerek devinim etmek gerekir.
Günümüzün toplumsal yansıması
Çağla Canbaz: “Broşürün günümüz versiyonunu mu istersin?”
Muhsin Ertuğrul 1927’de seyircide tiyatro adabını geliştirmek için iki sayfalık broşür hazırlamıştır. Broşürü şu Lahza okuduğumuzda unsurlar bize Alelade görünebilir lakin şimdi yeni yeni oluşan tiyatro adabı için bu teklifler elzemdi. Bugün herkes oyun izlerken sigara içmeyeceğini, bir şeyler yemeyeceğini bilir. Bu türlü bir broşüre gerek yok, zira seyirci yıllar içinde kendisini Fazla geliştirdi. Lakin bu sefer de broşürde olmayan bahislerden sınanıyoruz. Çalan cep telefonları, oyunu görüntüye kaydedenler ya da toplumsal medyada gezinenler! Üstelik bütün bu hareketleri pek olağanmış üzere yapanlar. Üzgünüm lakin bu olağan değil. Tüm bunlar hem biz diğer seyircilerin hem de sahnedeki oyuncuların dikkatini dağıtıyor. Yoksa broşürün günümüz versiyonunu mu istersin oyun öncesinde?
Müge Saut: “2022’de tiyatro nasıl izleniri tartışmak istemiyoruz”
Son devirlerde oyun sırasında artan fotoğraf ve görüntü çekimlerinin biz de farkındayız. Bu seyircileri Müsait bir lisanla uyarmaya çalışıyoruz. Ancak oyunun atmosferi içinde müdahale etme bahtımız da Çok olmuyor. Elbette bütün izleyiciler bunu yapmıyor, yapanlar ise fotoğraf ya da görüntü çekenler kendilerini toplumsal medya üzerinden Anlatım etmeye çalışanlar olarak kıymetlendirebiliriz. 2022 yılında bir tiyatro oyunu nasıl izlenir nitekim bunu tartışmak istemiyoruz. Bir bilet alınca her şeyi kendine hak görmek, haksız biçimde tiyatronun imgesini paylaşmak, öbür izleyicileri rahatsız etmek olsa olsa günümüz toplumunun bir yansıması olabilir lakin.
Yorum Yok