Çağla Canbaz – zelzele felaketini duyar duymaz herkes üzere ben de bölgeye gitmek, bir şeylerin ucundan tutmak istiyordum. lakin nasıl? Bir sanatçı bu türlü bir durumda ne yapabilirdi? Sanatın sırası mıydı? Evet, felaketin birinci ânında canları kurtarmak öncelikti. Sonra korunaklı bir çadır, sıcak bir çorba mühimdi. Ve en az bunlar kadar Değerli bir öteki şeyin de sanat olduğunu bölgeye gittiğimde kendi gözlerimle gördüm. Yıkıntılar ortasında kayıplar vermiş bu kentin insanlarının ümit etmeye gereksinimi vardı. Bu umudu karşılayacak şey ise sanatın muazzam gücüydü.
Oyuncular Sendikası, Hatay’da
Depremin akabinde ülkece ıstırap, çaresizlik, Öfke hisleri ortasında gidip geldiğimiz birkaç haftanın akabinde Oyuncular Sendikası’nın davetine rastladım. Bölgede dayanışma için sanatsal atölyeler ve şovlar düzenleyebilecek istekli eğitmenler arıyorlardı. Nihayetinde sanatın sırası gelmişti! Çocuklarla müelliflik atölyesi yapabilmek için Çabucak müracaatta bulundum ve Fazla süratli bir dönüş aldım. Böylelikle bölgeye gidecek birinci takıma iç oldum. Takımda, her biri kendi alanında uzman oyuncular, performans sanatkarları ve müzisyenler vardı. Nasıl bir program yapabileceğimizi konuşup planladıktan sonra psikososyal eğitim aldık. Birkaç gün sonra İstanbul ve Eskişehir takımı olarak yola çıktık, Hatay-Samandağ’a gittik.
İBB’nin kurmuş olduğu çadır kentte bize ayrılan çadırlara gece geç saatlerde vardık. Sonraki sabah yakın etraftaki çadır kentlerde şov ve atölyeler düzenlemek için yola çıktık. İşte birinci o sabah geçtiğimiz yollarda yıkımın boyutunu gördüm ve dehşete düştüm. Antakya, savaştan geriye kalmış bir Belde üzereydi. Birden fazla yapı yıkılmış, yıkılmayanlar ağır hasarlı, Tüm konutlar terk edilmişti… Neredeyse her caddede, her sokakta emsal manzara! Burası nasıl toparlanacak diyordum kendime. Burası nasıl tekrar ayağa kalkacak? Ömür nasıl yine canlanacak? Buradaki beşerler nasıl hayata tutunacak? Çocuklar nasıl büyüyecek, gençler nasıl hayata atılacak? Zihnime Hücum eden soruları sonrasında yanıtlandırmak üzere rafa kaldırdım ve “Şu an, burada biz neler yapabiliriz?” sorusuna odaklandım. O denli ya biz dayanışma için gelmiştik.
Çocukları organize etmek zorlayıcıydı
Oyuncular Sendikası ile gün içinde farklı çadır kentlere gittik. Çocuklarla ritim, müelliflik atölyeleri, yaratıcı drama çalışmaları gerçekleştirdik. Farklı atölyeleri eş vakitli yaparak farklı ıslak kümesi çocuklara birebir anda ulaşabildik. Birtakım çadır kentlerde ulusal Eğitim’e bağlı eğitim devam ediyordu. Çocukların sınıfları, kreşleri, oyun alanları ve öğretmenleri vardı. Bu üzere alanlarda işlik yaparken var imkânlardan yararlanabiliyorduk. Birtakım çadır kentlerde ise bölgede yaşayan hatta sarsıntıdan etkilenmiş öğretmenler, istekli olarak eğitim veriyorlardı. İstekli öğretmenler, atölyelerimiz için bize ellerinden gelen takviyesi sunuyorlardı… Lakin ne yazık ki birtakım çadır kentlerde ya da kente Irak köylerde eğitim büsbütün durmuştu. Burada çocukları organize etmek zorlayıcıydı…
Çocuklardan bir kısmı, liseye geçiş imtihanları için telaşlıydı, test kitaplarına ulaşmakta ya da çalışacak Meydan bulmakta zorlanıyorlardı. Farklı kentlerde üniversite okuyan gençlerin bir kısmı ise online eğitim nedeniyle memleketlerine dönmüş, çadır kentlerde yaşamaya başlamıştı, koşullar el verdikçe derse katılıyorlardı… Evet, kaideler ne olursa olsun eğitime devam etmek mühimdi. Bunu söylemek kolay. Rutinlere devam etmek travmayla başa çıkmayı kolaylaştırıyordu. Bu da işin bilimsel kısmı… Güzel fakat liseye-üniversiteye geçiş imtihanlarına girerken, KPSS’ye girerken ya da üniversite bitirme tezi verirken buradaki gençler öbür kentlerle eşit koşullarda mı değerlendirilecekti? Sorular Yine akın akın geliyordu… “Sonra dedim kendime, sonra… Artık buradayım, ne yapabilirim?”
“Depremden beri birinci defa güldüm”
Deprem bölgesinde yapacağımız atölyeleri konuşurken bölge halkının buna ne derece Amade olduğunu bilmiyorduk. Bu nedenle eğitimleri genel olarak çocuklar için planlamıştık ve o kısım Fazla verimli geçiyordu. Lakin hem Eskişehir hem İstanbul grubu bir ortaya gelip konuştuğumuzda akşam saatlerimizi bayanlarla drama ve müelliflik atölyeleri yaparak verimli hâle getirebileceğimiz konusunda hemfikir olduk. Bayanlar, atölyelere aralı yaklaşsalar da katıldıktan kısa bir Vakit sonra buzlar kırılıyordu. Bir arada geçirdiğimiz birkaç saatlik o atölyede inançlı bir Meydan yaratıyor, kıssalar yazıyor, oyunlar kuruyorduk. bütün gün gerek çocuk ya da İhtiyar bakımıyla gerek çadır hijyenini sağlamakla uğraşan bayanların başlarını biraz olsun Öbür bir noktaya çevirmeleri kendilerini güzel hissettirmişti. En Fazla duyduğumuz cümleler şöyleydi: “Depremden beri birinci defa güldüm, birinci defa Öbür bir şey konuştum.”
Atölyeleri öğrenen yetişkin erkeklerden de kendileri için işlik yapılması talepleri gelmişti. Aslında bölgede yaşayan Çabucak herkesin sanatla yeterli olma hâline gereksinimi vardı. Besin, barınma, hijyen, eğitim gereksinimi kadar konuşma, anlatma, bağ kurma ve ümit etme gereksinimi da elzemdi buranın insanı için. Ve sanat bunların hepsini karşılayabilme gücüne sahipti. Sanatla güzelleşme hâli devam ettirilmeliydi.
“Siz de mi gideceksiniz?”
Bölgeye istekli olarak gelen gruplar, dönüşümlü olarak kalıyorlardı. Ve her takım ayrıldığında bölge insanı için hüzünlü bir vedalaşma yaşanabiliyordu. Zira beşerler Fazla Çok kayıp yaşamıştı. Bir kişiyi daha kaybetmek istemiyorlardı… Bize en Fazla sorulan soru “Siz de mi gideceksiniz?” oluyordu. Siz de mi? Zira herkes gidiyordu… Birilerinin kalması gerekiyordu burada, tıpkı kendileri üzere. Tam da bu his durumundan Dolayı orada sürdürülebilir projelerin olması değerliydi. Eğitimin, atölyelerin, aktifliklerin sistemli devam etmesi lazımdı. Kalıcı bir düzgünleşme hâli için kalıcı olmak gerekiyordu tahminen de… Oyuncular Sendikası, bölgedeki bu tecrübelerden yola çıkarak sürdürülebilir projeler üretmeye başladı. Ayrıyeten bölgeye gezici sanatçı ve eğitmenler göndermeye devam ediyor. Aslında sanatın her alanında gönüllüye ‘sürekli’ ihtiyaç var. Bu yazıyı okuyup ne yapabileceğini düşünüyorsan emin olabilirsin, orada sana Fazla gereksinim var.
Geri döneceğiz…
Bir haftalık gezici Faaliyet ve atölyelerimizin akabinde dönme vakti gelmişti. İtiraf edemesek de buraya alışmıştık ve dönmek hüzünlü hissettiriyordu… Otobüsümüzle yıkıntıların ortasından geçerken bir duvar yazısı gördüm. “Geri döneceğiz” diyordu. Bu yazıyı daha Evvel toplumsal medyada görmüştüm. yöre beşerinin İç sesi olarak yorumlamıştım. Sarsıntıdan sonra Öbür vilayetlere göçen ve Geri dönmek isteyenlerin niyetiydi bu cümle… lakin artık anlıyorum ki bu Tümce birebir vakitte dışarıdan gelen biz gönüllülerin de kalbinden geçen dilekti. Çoğumuz buraya Geri dönmek istiyorduk. Biz Öbür kentin insanları, buradaki yıkıma Şahit olup burayı nasıl ardımızda bırakabilirdik ki? Biz bu ülkenin sanatkarları, buradaki acıları görüp nasıl sırtımızı dönebilirdik? Hepimizin ortak bir dileği vardı artık: Geri döneceğiz… Eski hoş günlere, bir ortada olma hâline, sıcak yuvalı kentlere Geri döneceğiz!
Yorum Yok