Seyhan Akıncı- Boğaziçi Şov Sanatları Topluluğu’nun oyunu “Son Çağrı” tam manasıyla bugüne bir bakış. Kendini havalimanına atmadan evvel İç sınırlarda hayata tutunmayı denemiş bir ak yakalı Selim Özben’in kıssası yogadan çıkıp dans kursuna koşturan hâllerimize bir aynalama âdeta. Pandemi ile Bir arada sayıları giderek çoğalan Biricik Benlik oyunları, aktüel bir metnin sahneye aktarılmasının zorluklarını “Son Çağrı”nın muharriri ve oyuncusu İlker Yasin Keskin ile direktörlerinden his Dalyanoğlu ile konuştuk.
*Pandeminin sahneye en Aka tesirlerinden biri Biricik Benlik oyunların sayısındaki artış oldu. Bunun kolektif üretime ziyan verdiği yorumları da yapıldı. Siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
İlker Yasin Keskin: Sadece pandemi değil, ekonomik krizle de temaslı bir durum bu. Maliyetler Fazla arttı. Tiyatrolar ya dar takımlı ya da Biricik Benlik oyunlara yöneldiler. Biricik Benlik performanslarda ise niceliksel artışın niteliksel bir artışı da beraberinde getirdiğini söyleyemeyiz. Özensiz yapım yaklaşımı, aceleye getirilmiş imaller seyircide bir rahatsızlık ve bu Cin üretimlere karşı bir ön yargı oluşturdu. Ve dahası bir doygunluk hissiyatı da getirdi. “Son Çağrı”, bu manada kumlu kulvarda koşuyor. Avantajı ise üstte saydığım eksikliklere ve sıkıntılara sahip olmaması. Zira “Son Çağrı”, Biricik Benlik bir performans olsa da kolektif dramaturjiye yaslanan ve Çeşitli dayanışma kanalları sayesinde çıkmış bir proje. Seyirciyle buluşmadan Evvel bulunduğu kültür sanat etrafına sergilemeler yapmış. Tenkitlere nazaran kendini geliştirmiş. Seyirciyle birkaç Kez buluştuktan sonra görüşleri değerlendirilip üzerine tekrar çalışılmış bir proje.
*Tek Benlik oyunların zorlayıcı ve besleyici tarafları neler?
İlker Yasin Keskin: Zorlayıcı tarafı gerilimi ve heyecanı paylaşamamak. Kuliste soluklanıp oyunun seyrine dair takım arkadaşlarınla görüş alışverişinde bulunamamak. Öte yandan pek Fazla açıdan geliştirici bir yanı var. Konsantrasyon ve adaptasyon kabiliyetine epeyce yararı var. Seyirciye nazaran oyunu adapte etmek, paylaşım hissini artırabilmek için seyirciyle direkt irtibata geçmeye çalışmak, kendi ritmini salonun ritmiyle şekillendirmek gibi… Oyuncunun bu istikametlerini Fazla geliştiriyor.
*İçinde olduğumuz için pek sağlıklı analiz edemeyiz. “Son Çağrı” Fazla şimdiki sıkıntılar üzerinde konuşan bir metin. (Pandemiden gitme hâllerimize…) Herkesin hafızasında Fazla taze olan hususlar üzerine yazmak güç muydu?
İlker Yasin Keskin: Günceli sahnelemeye çalışmak sıradanlığın tuzağına düşme riskini beraberinde getiriyor. Bu açıdan sıkıntı. “Son Çağrı” da bu zorluklarla güreşerek çıktı. Güldürü yaparken yeni nesil göç sorununun skeçleşmemesi için de uğraştık. Göç problemine dair romantik ya da popülist yaklaşımlar üretmemeye çalıştık. Sıkıntıyı orta sınıfın küçülmeye ve fakirleşmeye itildiği bir geçiş periyodunun içerisinden ele aldık. Yeni nesil göç sıkıntısına dair dramaturjik çerçevemizin özeti bu. Öte yandan Selim Özben kendini havalimanına atmadan evvel İç çizgilerde hayata tutunmayı denemiş bir ak yakalı. Yoga, sanal gerçeklik, stand up üzere hobi denemeleri sayesinde Selim, memleketin boğucu atmosferinden kurtulup soluk almaya çalışıyor. Soluğu havalimanında almasının bir sebebi de bu mecralarda aradığı memnunluğu bulamamış olması. Orta sınıfın bu mecralardaki tüketim alışkanlıklarının eleştirisi de anne dramaturjik izleğimiz oldu.
“Tek Benlik oyunlarda dördüncü duvar kırılıyor”
*Tek Benlik oyunları yönetmek reji açısından ne üzere açarlar veriyor bir direktöre?
Duygu Dalyanoğlu: İlk defa Biricik Benlik bir oyunun rejisinde Cüneyt Yalaz ile Bir arada yer aldım. Sahnede oyuncular ortasındaki münasebetten ve diyalektikten bir mana çıkarmaya alışınca muhakkak daha farklı bir tecrübe olduğunu düşünmüştüm en başta. Ama oyuncunun birbirinden farklı karakterleri nasıl yaratabileceğine odaklanmak -ki “Son Çağrı” bu manada epey Güçlü bir Ira çeşitliliğine sahip- size ritm, vücut, vokal, jest, devinim üzere teatral ögelere yoğunlaşmanız gerektiğini hatırlatıyor ve bu çeşitlilik içinde çalışmak epey keyifli. Ayrıyeten seyirci ile kurulan bağ üzerine daha Fazla düşünmeniz gerekiyor. Biricik Benlik oyunların çoğunluğunda tiyatroda alışık olduğumuz dördüncü duvar kırılıyor. Oyuncu öyküyü seyirciye nasıl anlatacak, seyirci nasıl bir izleği takip edecek bunlar üzerine daha Fazla çalışıyorsunuz. örneğin biz oyunda anne karakterimiz Selim Özben’in ‘araf’ olarak tanımladığı havalimanında kendisi üzere ‘gitmek isteyip de ülkeden gidemeyenlerle’ dertleştiğini tasarladık.
Yorum Yok